Wat is TMD

U hebt pijn in het aangezicht en nekspieren, uw onderkaak beweegt stroef en u ondervindt beperkte mondopening, klikken in de kaakgewrichten en uw tandarts vertelde u dat u lijdt aan kaakgewrichtsklachten of beter genaamd Temporomandibulaire disfuncties (TMD)?

TMD is geen ziekte maar evenmin een eenvoudig probleem. Het is een samengaan van een aantal klachten aan het kaakgewricht en de omringende kaak-en aangezichtsspieren en zelfs nekspieren, die veelal gepaard gaan met matige tot hevige pijn ook ter hoogte van de tanden van de boven- en onderkaak (plots of chronisch > 6 maanden).

TMD is een veel voorkomende aandoening die vrouwen 2 maal meer treft dan mannen. Ook kinderen kunnen voorbijgaande klachten en symptomen van TMD vertonen.

Voor veel mensen is de pijn in de kaken en de nek geen signaal dat er zich een mogelijk ernstiger aandoening ontwikkelt. Het ondervonden ongemak aan de kaken, nek en kaakgewricht is vaak occasioneel en kortstondig. De reden hiertoe is dat een eenvoudige behandeling volstaat en/of de klachten van pijn en discomfort vanzelf verdwijnen. Slechts een klein percentage ontwikkelt meer uitgesproken klachten of symptomen op langere termijn.

TMD wordt in 3 belangrijke categorieën onderverdeeld:

1. Myofasciale pijn
   De meest voorkomende vorm van TMD geeft een ongemak of pijn in alle spieren die de kaakfuncties controleren. Het ongemak of de pijn gaat vaak samen met pijn in de nek- en schouderspieren, mogelijk ook een onderdeel van fibromyalgie.
    
2. Knappen van het kaakgewricht
   Een verplaatsing van de kaak of meestal de discus, of een trauma ter hoogte van de kaakkop(pen), veroorzaakt zelden rechtstreeks pijn maar meestal wel een tijdelijk blokkeren van de onderkaak.
    
3. Arthrose of arthritis
   Een degeneratieve gewrichtsaandoening van de kaakgewrichten (osteoarthrose, rheumatoïde arthritis). Deze categorie komt het minst vaak voor. De aandoening veroorzaakt periodieke pijnopstoten die vaak samengaan met algemene lichamelijke gewrichtsklachten. Ze tast de kaakgewrichten evenwel nooit terminaal aan. De aandoening gaat meestal gepaard met 'crepitatie' in één of beide gewrichten (een schurend of zanderig gevoel of geluid dat het kaakgewricht maakt wanneer het beweegt).

Eén of meerdere van deze condities kunnen tegelijk voorkomen bij een persoon.

Hoe behandel je TMD: eenvoudig, onomkeerbaar en op maat (interdisciplinair)

Diagnose

Vooraleer een behandeling in te stellen is een correcte en volledige diagnose van primordiaal belang!

1. Uitgebreide bevraging, onderzoek van aangezicht, kaken en nek.
2. Panoramische RX van de mond om o.a. dentale en andere pathologieën uit te sluiten.
3. Mogelijks kunnen bijkomende onderzoeken aangewezen zijn zoals MRI of CBCT.
4. In sommige situaties is een houdings- en loopanalyse nodig door een expert.

Behandeling

1. Advies voor thuis (over de rusthouding, eetgewoonten, vermijden van verkeerde mondtics, oefeningen, massage)
2. Pijnstilling met medicatie indien aangewezen
3. Kinesitherapie
4. Dragen van een opbeetplaat of beschermplaat (tandslijtage) indien aangewezen.

Het slagen van de behandeling vergt goede opvolging, gespreid overe meerdere consultaties voor follow-up op langere termijn.

Wat veroorzaakt TMD?

• Macrotrauma met impact op hoofd en hals (o.a. whiplash)
• Microtrauma: tandenknarsen, klemmen, wangbijten, tongpersen, lipbijten, wangbijten, dwangmatige kaakbewegingen, potloodbijten, nagelbijten, verkeerde houding van het hoofd...
• Fysieke of mentale stress, psycho-emotionele problemen

Tekenen en symptomen

• Verminderde en pijnlijke mondopening
• Uitstralende pijn in aangezicht, nek, schouders
• Pijnlijk klikken of schrapen van de kaakgewrichten bij beweging
• Soms wijziging in de manier waarop boven- en onderkaak in elkaar passen
• Gerelateerde klachten: oorpijn, hoofdpijn, pijn langs de neus, pijn achter een oog, tandpijn zonder een tandprobleem, duizeligheid, slikproblemen